Gravferd ved påske

Gravferd ved påske - (Johs. 20, v. 1 og 9)

Tidlig om morgenen den første dagen i uken, mens det ennå er mørkt, kommer Maria Magdalena til graven. Da ser hun at steinen foran graven er tatt bort.  ……….
Fram til da hadde de ikke forstått det Skriften sier, at han måtte stå opp fra de døde.  
Tidleg om morgonen første dagen i veka, medan det endå er mørkt, kjem Maria Magdalena til grava. Då får ho sjå at steinen er teken bort frå grava.
For endå hadde dei ikkje skjøna det Skrifta seier, at han måtte stå opp frå dei døde.

Denne påska har mange snakka om døden. Fordi vi gjennom påska har blitt minna om vald og terror ute i Europa.
Men denne påska har døden for mange av oss også vore nærare enn litt fjerne dagsrevyinnslag, eller ein kriminalroman på senga. For døden banka på i heimen. Døden tok frå oss eit menneske som stod oss nær. Det hende det som vi alle vil verne oss mot så lenge vi kan. Vi vil verne oss mot døden. Vi kjempar mot døden. For alle er vi er redde for å døy.
Men om att og om att opplever vi at nokon døyr rundt oss.
Dine kjære vart tekne frå deg. Lagd i kiste og gøymd i jorda utanfor ei kyrkje du kjenner deg knytta til. Vi har alle opplevd gråt og tårer. Og i dag kjenner vi på det igjen.
Kanskje vågar vi av og til å tenkje den tanken at nokon ein gong kjem til å felle tårer ved mi kiste og på mi grav.
På denne måten veit vi noko om sorg og sakn. Slik det alltid er når døden stikk si kalde klo fram. Og denne gongen hende det altså i sjølvaste påskehelga

Vi vil difor gå inn i litt av Bibelens omtale av påska no i dag. Og då forstår vi snart at smerten ved døden, den kjende også dei som stod ved Jesu kross og opplevde dramaet. Der stod Jesu mor, Maria. Der stod Maria Magdalena. Der stod Johannes, den læresveinen Jesus var så glad i. Og der stod mange andre av hans aller næraste.

Alle opplevde dei sorga og tårene langfredagen.

Men så vart det påskedag, og dei skulle ut for å stelle grava for første gong.

Maria Magdalena er den første vi høyrer om. Det var grytidleg morgon. Enno kvilte mørkret over landskapet. Men Maria våga seg ut i mørkret.
Takk skal du ha, Maria, for at du våga deg ut i mørket!
For det er godt å vite at den som vågar seg ut i mørkret for å leite etter Jesus, den rekne med å sjå lyset.

Maria kom til grava. Ho hadde trong for å sørgje. For å gråte.
Men ho fekk anna å tenkje på. For ho kom til ei tom grav. Gravsteinen var borte.
Vi høyrer korleis ho la på sprang. Inne i henne brann det sikkert av fortviling og forvirring. Ho spring av stad, stod det å lese. Maria spring mot lyset.

Difor lyser det mot oss no ved påske. Det lyser over heile verda. Anten det er påske  med skodde eller skyer, fulle av regnet som samlar seg over fjella, eller det er solskin mot kvite vidder. Det lyser i Bergen. Det lyser i Brussel. Uavhengig av meteorologi.

I Roma har paven forkynt til titusenvis av menneske at Jesus vann over døden.
Det same har vi ropa ut i kyrkjene våre her i Åsane: «Deg være ære, Herre over dødens makt»

Lyset skin over landet vårt.
Lyset skin over Europa, der terrormørket må vike.
Lyset skin over det heilage landet der sola gjekk opp over Maria og læresveinane.
Måtte det også skine inn i dykkar familie som har kjent på sorg gjennom påska.
Lyset som ikkje kjem frå sola, men frå Kristus.

Jesus Kristus lever i dag, og han har sigra over alle mørke krefter. Den sigeren skal han dele med alle truande på den siste dagen. Då har vi alle håp om å stå opp av våre graver slik Jesus stod opp påskedag.

Dette må vi ta med oss ut i alle våre kvardagar.
Heldigvis er ikkje alle kvardagar grå, triste og sorgfulle.
Heldigvis er kvardagar også fulle av liv og glede, av meiningsfult arbeid, verdifull fridtid og byggjande familieliv.

Heldigvis opplever vi langt oftare glede og smil enn vi opplever sorg og smerte.
Og heldigvis kan trua på den oppstadne og levande Jesus Kristus sende strålar av håp og forventing når det står ei kiste i kyrkja heilt framme i koret.
No handlar det om å leve og å lytte til orda som gjev håp. Håp om at vi gjennom og bak døden skal få del i Jesu oppstode.

På denne dagen har vi gått over brua frå langfredag til påskedag.
Frå langfredagen har vi med oss eit gjeldsbrev der det står betalt. Vi har med oss ei kvittering på at åndsmakter og vonde krefter er overvunne av sigerherren på krossen.

Påskedag møter sigerherren oss som dødens triumfator.
Bak han ligg ein naken kross. Bak han ser vi inn i ei opna grav som er aldeles tom.
Det einaste som er att der inne, er dei likkleda som Jesus aldri meir vil få bruk for, slik enkjesonen i Nain, eller Jesu ven, Lasarus,  begge måtte bruke om att, sjølv om dei for ei kort stund fekk livet i gåve av Jesus sjølv.Takk skal du ha, Maria, for at du våga deg ut i mørket!
Du tok oss med på leit etter Jesus. Han har stige fram i lyset på denne påska
Mørker skal aldri meir vinne over han, eller over ei kjempande menneskeslekt.

Livet vant, dets navn er Jesus. Halleulja!

Amen.

Livet vann

1.påskedag III. 27.03.2016
Åsane
Johannes 20,1-10

Gjeldsbrevet mot oss slettet han, det som var skrevet med lovbud; han tok det bort fra oss da han naglet det til korset. Han kledde maktene og åndskreftene nakne og stilte dem fram til spott og spe da han viste seg som seierherre over dem på korset. (Kol.2,14-15)

Slik las vi frå Kolossarbrevet tidlegare i gudstenesta.
Slik finn vi gjennom bibellesingane på denne dagen ei bru frå langfredag til påskedag.
Vi høyrer om Jesus som sigerherren på krossen.

Sigerherre. For eit ord å bruke om det som hende langfredag!
Langfredag var tilsynelatande berre mørke og blod. Eit kaos som i våre dagar kan kjennast att i bomberøyken som stig opp gjennom lange rulletrapper som kjem frå perrongar med knuste t-banevogner der terroren sløkte ut livet for aldeles uskuldige menneske.

Men i kaoset og mørket på langfredag var det faktisk ein sigerherre.
Ikkje ein som kjempa mot vondskapen ned med våpen i hand. Men som sigra ved å møte maktene og åndskreftene der dei høyrer heime.
Han nagla det vonde til krossen. Han døydde og var i dødsriket tre dagar.
Kva som eigentleg hende der nede veit vi lite om. Anna enn at der kjempa Jesus seg laus frå dødens brutale krefter.

På tre dagar bygde han brua frå langfredag til påskedag.
Så lang tid trong han for å stå fram som vinnaren i det ultimate slaget mellom vondskap og død på en eine sida, og fullkomen, rettferdig kjærleik til menneska på den andre sida.

Jesus er sterkare enn døden. Det er det vi vil feire i dag, og vi gjer det når vi no reiser oss og syng høgtidsversa i salmen «Deg være ære» (Nr.197)

Tekstlesing: Joh 20,1-10

Maria kom mens det enno var mørkt.

Takk skal du ha, Maria, for at du våga deg ut i mørket!
Det er godt å vite at den som vågar seg ut i mørkret for å leite etter Jesus, den rekne med å sjå lyset.
For når påskeveka går inn med enno meir terror i denne delen av verda der vi bur og kjenner oss som ein del av, vert lampar sløkte, fortvilinga senkar seg, og mange må gråte.

Men påskedagen skulle vi sleppe å gråte. I dag er vi inne i tredje dagen sidan krossfesting og død. Og i dag kan eg melde til alle som vil høyre: Det er fred. Kanskje ikkje fred mellom terroristar og styresmakter som ikkje kan akseptere eller leve med slik framferd. Ingen av oss kan det.
Men det er fred mellom Gud og oss. Fred, fordi eit gjeldsbrev av skuld er sletta ut. Di og mi skuld og skam er teken bort. Dette som har si årsak i vår syndige natur og som gjorde oss fortente til Guds dom over våre liv.
Vi fortener ikkje dette lenger. Ufortent har nåden nådd oss. Nåden frå krossen. Overgjeven til deg og meg då Jesus steig ut att or grava der døden vart overvunnen.

Det er liv der døden rådde, for Jesus lever. Han er nemleg ikkje i grava som han vart lagd i.

Eg har gledesbod til dykk alle! Døden er overvunnen!
Dette skulle også vere ord til dei som denne påska spreier død og redsle rundt seg. Til dei som ved vold og tyranni driv millionar på flukt. Dei skal aldri vinne. For livet har vunne. Livet skal vinne til slutt. Difor er det så meiningslaust med alt vi ser av vald og terror.
Det gjer så vondt når levande liv vert øydelagd av sorg der gleda eigentleg skulle flomma over.

Alle er vi er redde for å døy.
Du har heilt sikkert opplevd at dei døydde rundt deg. Dine kjære vart tekne frå deg. Lagd i kiste og gøymd i jorda utanfor ei kyrkje du kjenner deg knytta til.
Vi har alle opplevd gråt og tårer. Kanskje vågar vi av og til å tenkje den tanken at nokon ein gong kjem til å felle tårer ved mi kiste og på mi grav.
Vi veit noko om sorg og sakn. Slik det alltid er når døden stikk si kalde klo fram.

Vi såg tårer som rann over TV-skjermen når dei vart ramma av blind terror i Brussel eller Paris. Vi anar litt av at slik kjennest det også for palestinarar det når kuler frå israelske gevær drep borna deira. Og slik kjenner jødane det når palestinske bomber går av i ein buss eller på eit torg i ein storby i det heilage landet.

Også i vår eigen bydel, Åsane, er det familiar som må sørgje i dag på påskedag fordi ein prest kom på døra ein gong i påskeveka med bodskapen om uventa, brå død.

Ver trygg på at smerten ved døden kjende også dei som stod ved Jesu kross og opplevde dramaet. Der stod Jesu mor, Maria. Der stod Maria Magdalena. Der stod Johannes, den læresveinen Jesus var så glad i. Og der stod mange andre av hans aller næraste.

Alle opplevde dei sorga og tårene langfredagen.

Men så vart det påskedag, og dei skulle ut for å stelle grava for første gong.

Maria Magdalena er den første vi høyrer om. Det var grytidleg morgon. Enno kvilte mørkret over landskapet. Men Maria våga seg ut i mørkret.

Takk skal du ha, Maria, for at du våga deg ut i mørket!
For det er godt å vite at den som vågar seg ut i mørkret for å leite etter Jesus, den rekne med å sjå lyset.
Maria kom til grava. Ho hadde trong for å sørgje. For å gråte.Men ho fekk anna å tenkje på. For ho kom til ei tom grav. Gravsteinen var borte.

Vi høyrer korleis ho la på sprang. Inne i henne brann det sikkert av fortviling og forvirring.

Ho spring av stad, stod det å lese. Maria spring mot lyset.

I dag lyser det mot oss. I dag lyser det over heile verda. Anten det er ein påskedag med skodde eller skyer, fulle av regnet som samlar seg over fjella, eller det er solskin mot kvite vidder. Det lyser i Bergen. Det lyser i Brussel. Uavhengig av meteorologi.

I Roma forkynner paven i dag til titusenvis av menneske at Jesus vann over døden.
I Romania forkynner ein ortodoks prest på påskedag, rett nok på ein annan dato enn hjå oss, at Jesus vann over døden.
I Romsdalen samlar kyrkjelyden i ei lita kyrkje seg i glede på denne påskedagen og syng slik vi gjer det i Åsane: «Deg være ære, Herre over dødens makt»

Lyset skin over landet vårt.
Lyset skin over Europa, der terrormørket må vike.
Lyset skin over det heilage landet der sola gjekk opp over Maria og læresveinane.
Lyset som ikkje kjem frå sola, men frå Kristus.

Jesus Kristus lever i dag, og han har sigra over alle mørke krefter. Den sigeren skal han dele med alle truande på den siste dagen. Då har vi alle håp om å stå opp av våre graver slik Jesus stod opp påskedag.

Dette må vi ta med oss ut i alle våre kvardagar.
Heldigvis er ikkje alle kvardagar grå, triste og sorgfulle.
Heldigvis er kvardagar også fulle av liv og glede, av meiningsfult arbeid, verdifull fridtid og byggjande familieliv.

Heldigvis opplever vi langt oftare glede og smil enn vi opplever sorg og smerte.
Heldigvis er vi med på å bere sprell levande nyfødde til dåpens bad, slik vi har gjort det med stor glede i denne gudstenesta.

Og heldigvis kan trua på den oppstadne og levande Jesus Kristus sende strålar av håp og forventing når det står ei kiste mellom døypefonten, midt i kyrkja, og altaret heilt framme i koret. Det handlar om å leve og om å døy i håpet om å få del i Jesu oppstode.

På denne dagen har vi gått over brua frå langfredag til påskedag.
Frå langfredagen har vi med oss eit gjeldsbrev der det står betalt. Vi har med oss ei kvittering på at åndsmakter og vonde krefter er overvunne av sigerherren på krossen.

Påskedag møter sigerherren oss som dødens triumfator.
Bak han ligg ein naken kross. Bak han ser vi inn i ei opna grav som er aldeles tom.
Det einaste som er att der inne, er dei likkleda som Jesus aldri meir vil få bruk for, slik enkjesonen i Nain, eller Jesu ven, Lasarus,  begge måtte bruke om att, sjølv om dei for ei kort stund fekk livet i gåve av Jesus sjølv.

Takk skal du ha, Maria, for at du våga deg ut i mørket!
Du tok oss med på leit etter Jesus. Han har stige fram i lyset på denne påskedagen.
Mørker skal aldri meir vinne over han, eller over ei kjempande menneskeslekt.

Livet vant, dets navn er Jesus. Halleulja!

Amen.

Fest. For livet. Før døden.

Palmesøndag III. 20.03.16 Biskopshavn Johs. 12,1-13

 

Det var fest i Betania. Stor jubelfest. "Takk-og-lov"-fest. Det var gjestebod av det store slaget. Jubel. Glede. Fullt hus av slekt og vener. Med ei strålande opplagt vertinne i spissen for heile arrangementet. Ei vertinne som vi frå andre samanhangar veit kunne dette med å stelle hus, med å varte opp, med å gjere i stand til fest. Vertinna var Marta. Og heidersgjesten var også denne gongen Jesus. Han som fleire gonger før hadde vore på besøk hjå Marta og søstera Maria, og som i alle fall ved eitt høve hadde måtte setje den travle og flittige Marta på plass:

"-Marta. Marta. Du gjør deg strev og uro med mange ting. Men ett er nødvendig. Maria har valgt den gode delen.."                                                                                       (Luk. 10,41f)

 

Og no var altså Marta i sving att. Men denne gongen hadde ikkje Jesus innvendingar mot at ho stelte til fest. Og jammen hadde dei grunn til å feste. Ikkje berre fordi Jesus var der som heidersgjest, men også fordi Lasarus var der. Bror til Marta og Maria, han som Jesus hadde vakt opp frå dei døde. Det var i sanning ei skikkeleg "takk-og-lov-fest". For her sat undergjeraren og livgjevaren til bords og åt saman med han som hadde lagt som lik i fire dagar i grava. Jesus og Lasarus var på fest i lag. Det var takkefest for livet. Han som var død, var levande, og eit naturleg midtpunkt for glade søstrer og for undrande vener og slektningar.

 

Men eit endå meir naturleg midtpunkt var Jesus. Han som hadde vakt Lasarus opp att frå døden. Betania var i festrus. Her var det god mat og godt drikke. Og sannleg vart ikkje feststemninga også krydra med ei gjennomtrengjande godlukt som liksom understreka at dette var noko heilt utanom alt som elles var vanleg. For ved festbordet dukkar Maria opp att ved Jesu føter. Den gongen Jesus måtte irettesetje Marta for å vere altfor travel med sitt husstell, høyrde vi om Maria, søster hennar, at ho sette seg ved Jesu føter og lydde på orda hans.

 

No, ved festen for den levande Lasarus, tok Maria fram ei krukke med salve - dyr nardussalve- og sette seg ved Jesu føter enno ein gong. Ho salva føtene til Jesus. Og den gode lukta frå salven breidde seg i heile huset. Sanneleg - her var det fest i glede for livet - livet som Lasarus hadde fått attende.

 

Eller var det livet som stod i sentrum der i Betania?

For vertskapet var det nok livet - glede over at Lasarus var mellom dei att, og takksemd til Jesus som hadde vist seg sterkare enn døden.

 

Men sanneleg tek ikkje Jesus til å tale om døden på denne gledesfesten for livet. For når han får kritikk frå den svikfulle Judas for at han verkeleg lar Maria få sløse bort så mykje pengar til dyr salve, berre for å salve Jesu føter, når pengane som det kosta å kjøpa salven heller kunne vore gjevne til dei fattige; så er Jesus kontant med si irettesetjing av han som skulle verte svikaren, samstundes som han tek Maria i forsvar:

 

"La henne være! Hun har gjemt salven til den dag jeg skal begraves. De fattige har dere alltid hos dere, men meg har dere ikke alltid."

 

"Den dag jeg skal begraves…"  Gravferdsdagen!

Var det ikkje nettopp i glede over ein oppattlivna Lasarus dei var samla?
Og så tek Jesus til å tale om sin eigen gravferdsdag.

Snakk om kalddusj!

 

Vegen er ikkje lang frå feststemning til skuggar av trugande død. Og midt oppe i dette lar altså Jesus seg salve. Han tek i mot takk og hylling for sin siger over døden. Han let seg tilbe på ein måte som kan hende syntes ekstragavant og råflott.

Midt i festen for livet, ser vi at Jesus er på veg til sin eigen død. Midt i gleda over at Lasarus sat lys levande i det velluktande rommet, gjer Jesus det klårt at for hans eigen del nærmar død og grav seg. Han som er Herre over døden vert salva til si eiga gravferd på ein fest for at livet hadde sigra.

Dette er paradokset på palmesøndag.

 

Her ligg det noko i lufta!

Den velluktande salven sper ei godlukt av påske!

 

For allereie dagen etter festen i Betania høyrde vi at Jesus var veg inn til påskehøgtid i Jerusalem. Og enno ein gong høyrer vi om hyllingsrop, om jubel og tilbeding.

Med palmegreiner og Hosiannarop  vart Jesus møtt på vegen frå festen i Betania til påskehøgtid i Jerusalem.

 

Heile teksten vår er eigentleg eit einaste ropande vitnemål til oss som lever i dag: Livets Herre er på veg til sin eigen død! Og på denne vegen tek han mot vår tilbeding og vår hylling.

På sin veg mot død og liding let han seg salve av overdådig dyr nardussalve. Han lar seg takke og tilbe. Og han sit på eselryggen og lar folket hylle seg som ein konge. For han er då Herre over livet! Han har prova det ved å vekkje Lasarus opp att frå dei døde. Men han som er sterkare enn døden, skal sjølv dø. Her er det ikkje berre takkefest for at Lasarus vart levande att. Her går festen over i ei hylling av han som skal døy. Det er både fest for livet og fest før døden; på same tid.

 

Slik er det også i vår kyrkje på palmesøndag.
Det er fest for livet.
Vi gler oss over at vi veit at Jesus er sterkare enn døden. Vi prisar og hyller Jesus for hans livgjevande krefter. I dag skal vi med takk og glede vere med å tilbe Jesus gjennom salmar og bøner for hans makt over døden.

Og paradoksalt nok skal vi samstundes hylle og tilbe han for at han sjølv er viljug å døy.
Det er også fest før døden.

 

Når vi stemmer i våre Hosianna, så er det ei lovprising av han som både gjev liv, samstundes som han sjølv er viljug til å døy.

Som Maria var overdådig i si salving av Jesu føter, vil vi i dag vere sløsande med vår lovsong og vår takk. Vi har ikkje salve av det dyre og velluktande slaget mellom hendene. Men våre bøner og vår lovsong skal fylle oss på denne palmesøndagen.

 

Det er noko i lufta. Det luktar av påske.  Og påske handlar om død. Ein død som Jesus med opne augo og eit hjarta som bankar i otte og redsel rir friviljug i møte. Men påske er i endå høgare grad livet. Han som skal døy; han som alt er salva til si eiga gravfred, han har prova at døden er for svak for han. Ingen har meir makt enn mannen på eselet. Sjølv om han må døy, så er det livets triumfator som rir inn mot påske i Jerusalem.

 

Kan det tenkjast nokon som er meir verdig Hosiannarop, tilbeding og lovprising enn han som var på fest for livet, og før døden?

Denne palmesøndagen var det eit mål for oss alle om vi kunne gå ut att or kyrkja, og inn i påskeveka og påskefeiringa med eit brennande ynskje: Også vi vil hylle livets triumfator på hans veg mot døden. For den døden han skal lide, er ein død i staden for deg og meg. Det er ein soningsdød for syndene mine som ventar eselryttaren inne i påskebyen Jerusalem. Det er likeeins dine synder som utgjer vekta eselet må bere denne forunderlege dagen.

 

Jesus skal lide og døy - men han skal også leve!

Påska er så proppfull av paradoks at det er vanskeleg å setje ord på dei. Kanhenda er det ikkje dei mange orda som gjev uttrykk for det vi skal vere saman om i den veka vi no går inn i. Kanhenda er det handling etter førebilete frå evangeliets eige vitnemål vi heller skulle leggje vekt på. Handling, meir enn mange ord. Og handling i denne samanhang, er det same som tilbeding.

Maria sat ved Herrens føter. Ho sløsa med dyr salve. Jesus sjølv sa det var til hans eiga gravferd.

Kva er det du og eg kjem til å sløse med i påska?

Er det vår tid ved Herrens føter? Eller er det viktigare for oss å bruke tid ved solgudens føter i påska?

Ropar vi etter fritid, ferie og kriminalgåter i påskehelga, eller ropar vi Hosianna i Guds hus på dei ulike helgedagane?

Det er påske. Det ligg noko i lufta. Og det vi skulle kjenne på som godlukt i lufta over alle våre byar, bygder og kyrkjelydar denne påskehelga, det var suget frå eit kyrkjefolk som skunda seg til kyrkje for å takke, tilbe og hylle med Hosianna-rop, han som er Herre over livet; han som skundar seg mot si eiga liding og død, men som skal leve slik at vi i all æve skal eige Livet.

 

                                                        AMEN !

Mat som varer

4. s. i fastetida III

Haus, 04.03.2016

Joh. 6,24-36

 

Tenk om Jesus hadde gått rundt på jorda anno 2016!
Og tenk om han hadde gjort dei same teikn og under som han gjorde den gongen ved Tiberiassjøen då han metta 5000 og vel så det, med mat som knapt ville ha fylt ei vanleg norsk nistekorg – fem brød og to fiskar.

Eg ser det for meg at han ville fått det travelt. At han ville fått tilbod om superløn som konsulent i for eksempel Kirkens Nødhjelp. Men var det pengar det stod på, ville nok langt større organisasjonar eller firma kunne overby det ein norsk naudhjelpsorganisasjon kan varte opp med.

Men med Jesus har det heldigvis aldri stått om pengar. Det han gav, og gjev, kan ikkje målast med pengar.

Og det han gav, og gjev, er så mykje meir enn berre mat til 5000 svoltne.

 

Men: Han gav mat før han gav noko anna!

Dei som sat i det tørre graset ved Tiberias og drøymde om at Jesus skulle vere konge for dei, hadde god grunn til å drøyme slik.

Slik så mange, mange menneske i dag drøymer seg inn i ei framtid der ein konge eller ein frigjerar eller eit opprør skal velte om på deira situasjon. Ein håplaus situasjon for veldig mange. Fordi dei lever i skuggen av krig. I otte for terror. Med mangel på mat. Utan medisin og lækjehjelp. Mange er fortvila. Mange legg ut på flukt. F.eks frå Syria til Europa. Der dei ikkje akkurat møter opne grenser, opne dører eller opne armar. Men også desse håpar på eit betre liv. Dei treng det. Slik mange gjer det av dei som Kirkens Nødhjelp set fokus på i denne fastetida.

 

Tenk om Jesus hadde vore her!

Kva ville han gjort for alle desse? Kva ville han gjort før han gjorde noko anna?

Dei 5000 som var svoltne fekk mat før han gjorde noko meir. På ein så overtydande måte vart dei metta at draumane deira tok heilt av – Jesus måtte verte konge for dei. Og no var dei på leit etter han. Dei reiste frå Tiberias til Kapernaum for å finne han. For at han skulle fylle håpet deira. Han hadde gjeve dei mat. Jesus måtte vere noko som ingen andre var.

 

Kristne som lever anno 2016 skulle vere med å tenne håp hjå dei svoltne. Vi skulle fylle matfat der mat er manglevare. Vi har overflod. Andre manglar det meste. Ikkje minst dei som rømer frå krig og vald og vondskap.

Vi lever ikkje i håpløyse. Til og med når alvorleg sjukdom rammar, har mange av oss håp fordi sjukehusa står der med all sin teknologi og med dyre medisinar.

Kor håplaust må det vere for dei millionane som døyr av bagatellmessige sjudomar. Som døyr fordi ingen har lært dei om hygiene, eller fordi ingen har vist dei korleis reint vatn kan skaffast, eller kor livsviktig det er å få kloakken bort frå borna som leikar i gata. Reint vatn – det er fokus for Kirkens Nødhjelp når fasteaksjonen som konfirmantane her i Haus skal vere med på når den går av stabelen neste søndag

Vi har lært oss lekser om krig og terror også i vårt land. Likevel kan ingen påstå at det kastar skuggar over tilværet vårt, slik til kvardags.

Tenk korleis dei har det, dei som lever der dette er det normale – at bomber går av, at blodet flyt og tårene renn i svartaste fortviling. Kva drøymer dei om?
Kva ville du ha drøymt om?

Eg trur mange av oss ville drøymt om mat og fred og helse og levedagar.

Om framtidshåp.
I fastetida dette året er utfordringa gjeven til kvar einaste av oss: Ver med å ta eit tak for at draumane til dei fattige, til dei lidande, til dei krigsherja, til terroroffera, kan verte noko meir enn draumar. At noko kan skje slik at framtida kan smile til dei.

 

Jesus gjorde noko – før han gjorde alt det andre: Først metta han dei svoltne – så heldt han tale om brødet frå himmelen. 

I dag stig vi inn med antennene våre innstilte på denne talen. Kva hadde Jesus på hjarta til dei han allereie hadde gjeve mat – dei som hadde vore vitne til underet hans? Ikkje berre eit brødunder. For Jesus hadde faktisk nettopp også gått på vatnet. Han hadde altså vist seg som ein som var heva over alle naturlover.

 

Og no talar han til alle desse som hadde sett kva han var i stand til å gjere. 

De leitar ikkje etter meg fordi de såg teikn, men fordi de åt av brøda og vart mette. Arbeid ikkje for den mat som forgår, men for den mat som varer og gjev evig liv, den som Menneskesonen skal gje dykk.

 

I gjerning har Jesu allereie vist kor viktig det er å fylle dei menneskelege behov. Før han heldt talar og gjorde teikn og under, metta han dei svoltne.

Samstundes vil ikkje Jesus vere mirakelmannen eller brødkongen. Han ville vere noko meir. Han ville gje håp om noko som gjekk ut over det kvardagslege.

De leitar ikkje etter meg fordi de såg teikn, men fordi de åt av brøda og vart mette. Arbeid ikkje for den mat som forgår, men for den mat som varer og gjev evig liv, den som Menneskesonen skal gje dykk. 

Den forrige paven i Roma, den tyske pave Benedikt XVI, har skrive ei bok som kom på norsk for nokre år sidan, ”Jesus fra Nasaret”. Her er det mykje tankevekkjande og spanande stoff. Eit langt kapittel i boka er ein gjennomgang av dei ulike bønene i Fadervår, og når paven kommenterer  den fjerde bøna i Fadervår, ”Gjev oss i dag vår daglege brød”, så opnar han for viktig ny forståing både av denne bøna, men også av det vi talar om i denne teksten på 4.s. i faste.

Paven peikar på at bøna i Fadervår: ”Gjev oss i dag vår daglege brød” eigentleg er ei bøn om den maten dei fattige treng for å leve kvar dag.
Men samstundes peikar bøna utover seg sjølv. Når Jesus lærer sin vener å be på denne måten, så kan desse orda også hjelpe oss til å hugse det som skjedde med Israels folk som Gud sjølv gav mat i den tida dei var ute på vandring i øydemarka. Paven legg vinn på å understreke at underet med mannaen i øydemarka, som også er omtala i vår preiketekst, dette mirakelet peikar ut over seg sjølv og mot den verda i det framtidige der Jesus sjølv vil vere vår mat – han som kallar seg for Livsens brød. 

Gamle pave Benedikt kommenterer denne brødtalen som vi har for oss som preiketekst nett no. Han peikar på det vi alt har vore inne på, om dei svoltne menneska som lytta til Jesus, og som han ikkje vil sende bort før han har gjeve dei nødvendig mat for å leve utan å vere svoltne der og då.
Men, seier paven: - Jesus tillet ikkje at vi stoggar der og reduserer menneskets behov for brød til det som er reint biologisk og materielt nødvendig. ”Mennesket lever ikkje av brød åleine, men av kvart ord som går ut frå Guds munn” (Matt. 4,4)
Det mirakuløse brødunderet som Jesus gjorde, minner om mannaunderet i øydemarka, men samstundes om noko meir, nemleg at Logos, Guds ord, Jesus Kristus, er den eigentlege næring for mennesket. Dette er det evige Ordet, den evige meininga som vi kjem frå i opphavet, og som våre liv er innretta i mot. 

Med klårtenkte og elegante ord knyter paven orda frå preiketeksten vår til orda vi kjenner att i frå juleevangeliet i flg. Johs der Jesus omtalar seg sjølv som Logos, som Ordet som vart kjøt, ordet som vart menneske.

Han som vart menneske gjev seg sjølv for oss i nattverdens sakrament, i brødet, og på den måten vert det evige Ordet, Logos, Jesus sjølv, til eit brød for framtida som vi kan ta i mot her og no gjennom nattverden. 

Ingen skal skulda den tyske paven for å fare med lettvint prat når han kommenterer Fadervår. Men om det han uttrykkjer kan vere tungt og vanskeleg stoff å trengje inn i, så har det sjølvsagt samanhang med at det Jesus talar om også er temmeleg ubegripeleg.

For oss er det liksom så mykje enklare å løfte fram mirakel-Jesus. Han som fiksar mat til ei svær folkemengde ein fei. Han som kjem spaserande på vatnet i møte med vitskræmde læresveinar.

Han er ein slik vi kan drøyme om. Ein som kan ordne våre dagleg problem i nærmiljøet eller som kan vere løysinga på store konfliktar langt ute i ei verd under andre himmelstrok.

I vår fastetid skal vi ikkje gløyme denne Jesus. Mirakelmannen. Lat han inspirere deg til å følgje opp det han demonstrerer av handlekraft og velvillig omtanke for alle som treng hjelp. 

Men våg deg litt lenger inn i det vi nesten kan kalle mystiske tankegangar som Jesus også tek oss med på. Han talar om brød. Men Jesus talar også om det han kallar ”det sanne brødet” – det som kjem frå himmelen.

Det er også noko vi treng for å leve.

Og det brødet er han sjølv. -Eg er livsens brød

Vi lever eit liv her og no. Ingen fortener å svelte og lide og å ha det vanskeleg i dette livet. Difor skal vår daglege brød delast.

Men vi har eit liv å leve på den andre sida av dette livet.

Vi treng å ete også for dette livet. Vi treng å ete ”- den mat som varer og gjev evig liv”

Difor må vi bli kjende med og ta til oss av han som seier til oss på denne dagen: Eg er livsens brød  

 

Amen